In The Warmth of Other Suns worden 3 persoonlijke verhalen gemengd met wetenschappelijk geschiedkundig onderzoek om een beeld te schetsen van The Great Migration, de migratie dus van zwarten uit Zuiden van de VS naar het Noorden tussen 1910 en 1970. Het resultaat is een even magistraal als ontluisterend beeld van een behoorlijk donkere periode uit de recente geschiedenis.
Begin 20ste eeuw is in de Zuidelijke Staten – die zich tijdens de burgeroorlog achter de confederatievlag schaarden – een systeem van wetten en regels van kracht dat bekend staat als ‘Jim Crow’. In principe is de slavernij afgeschaft, in de praktijk zorgt Jim Crow ervoor dat zwarten tweederangsburgers zijn zonder rechtszekerheid. Een verkeerd woord of een verkeerde blik kan leiden tot een lynchpartij, de daders gaan vrijuit. Zwarte families bewerken de katoenvelden in een soort van Middeleeuws pachtsysteem: de blanke eigenaar roomt de helft van de oogst af en berekent dan of dat genoeg is om de kosten van zaaigoed en levensmiddelen te dekken. Als dat niet het geval is wordt een schuld opgebouwd die de volgende seizoenen ingelost moet worden.
De Eerste Wereldoorlog is doet een eerste migratiegolf ontstaan: de Noordelijke industrie ontbeert mankracht en laat haar oog vallen op de goedkope arbeidskrachten in het Zuiden. Families trekken weg – dikwijls in het geniep – langs het traject van de grote spoorlijnen en komen in Chicago en New York terecht. Een kleinere stroom trekt richting Californië (Los Angeles). De Exodus valt pas stil in 1970 en kent een hoogtepunt in de jaren ’40 en ’50.
Wilkerson documenteert uitstekend waarom en hoe families vertrekken, wat hun traject is en hoe ze zich vestigen in het Noorden. Ze legt daarbij ook de complexe dynamieken bloot tussen de blanke inwijkelingen uit Zuid- en Oost-Europa en de zwarte arbeidsmigratie uit het Zuiden. Zwarten werden vaak ingezet als stakingbrekers. Ze stonden helemaal onderaan de sociale ladder, werden minder betaald dan blanke arbeiders en in sommige fabrieken of industrieën werden ze helemaal gediscrimineerd. Ze hadden dus de neiging om elke job tegen elk loon aan te nemen en dat had ook zijn impact op de lonen van blanke migranten.
Wie dit boek, dat trouwens uitstekend geschreven is en fijn afwisselt tussen wetenschap en anekdotiek, leest zal beter de symboolwaarde begrijpen van de verkiezing van Barack Obama en de historische wortels zien van bewegingen zoals Black Lives Matter. Je krijgt een les geschiedenis die je niet licht zult vergeten en die eigenlijk veel te lang onder het stof is blijven liggen: hoe tot diep in de jaren ’60 bijvoorbeeld nog wetteloosheid heerste in het diepe zuiden, maar ook hoe zwarte families in Chicago en LA hun recht om te wonen in een witte wijk voor de rechtbank moesten afdwingen en in sommige gevallen leidde tot dagenlange rassenrellen.
Zijn er dan geen minpunten aan dit boek? Wel ja: de laatste paar hoofdstukken zijn er te veel aan en soms worden er conclusies uit de losse pols getrokken. Dat neemt niet weg dat het overgrote deel ervan wel goed onderbouwd is, dus het lezen meer dan waard!
Uitgelezen: Isabel Wilkerson – The Warmth of Other Suns
juli 15, 2017 Door wendykroy
Hey Ingrid,
net terug van vakantie
ik las er “Dat vreemde in mijn hoofd” van Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk
een aanrader !
mvg
Geert
________________________________