Uitgelezen: Emma Cline – The Girls

Sektes in al hun verschijningsvormen, ze hebben me altijd gefascineerd. Net zoals terroristische groupuscules, maar het is dan soms ook niet helemaal duidelijk waar de sekte overloopt in de terroristische beweging of omgekeerd. In ‘The Girls’, het debuut van Emma Cline wordt de aanloop naar de moorden op Sharon Tate door de volgelingen van Charles Manson beschreven.

Evie is een 14-jarig meisje dat in de buurt woont van de ranch die door ‘The Family’ wordt gekraakt. Het meisje worstelt tijdens de zomervakantie met de scheiding van haar ouders, het verlies van een jeugdvriendschap en de wetenschap dat ze volgend schooljaar naar een kostschool wordt gestuurd. Haar vader is er vandoor met zijn nieuwe vriendin en haar moeder heeft het erg druk met daten. In dat vacuüm zoekt Evie toenadering tot het vreemde en fascinerende groepje jonge vrouwen dat The Ranch bevolkt. Niemand die haar mist als ze haar dagen en haar nachten doorbrengt in de afgelegen plek waar de vervreemding van de wereld nog intenser wordt door de drugs, de nachtelijke feesten en rituelen, de seksuele inwijding.

Russel Hadrick (aka Charles Manson) is geobsedeerd door een muziekcarrière en als de producer die daarvoor moet zorgen zijn eerder gemaakte beloftes niet kan waarmaken is het tijd voor wraak. De rest van het verhaal is gekend: Sharon Tate en haar vrienden worden op beestachtige wijze afgeslacht. De volgende nacht wordt die stunt nog eens dunnetjes overgedaan in een andere wijk van LA. Het is eerder door stom toeval dan door geweldig speurwerk dat de daders uiteindelijk gevat worden.

Cline leeft zich bijzonder goed in in de psyche van een eenzame en onbegrepen tiener die bij The Family de liefde, steun en waardering krijgt die ze zoekt.

Is dit grote literatuur? Neen, maar het boek leest bijzonder aangenaam weg en Cline toont zich een talentvolle schrijfster die een jonge taal hanteert. Ze komt met onverwachte metaforen op de proppen die bijzonder goed werken.

Gisteren bekeek ik nog een aantal documentaires over het fenomeen Charles Manson en zijn ‘Family’. Hoe hij tijdens de Summer of Love in San Francisco profiteerde van de sfeer van peace, love & understanding om zich te omringen met jonge vrouwen (en mannen) die zoekende waren. Hoe isolatie van het werkelijke leven, een drang naar rebellie en grootse dingen, industriële hoeveelheden drugs en een hele hoop kosmische bullshit de rest deden. Het blijven onwerkelijke beelden van de drie jonge daders die zich tijdens het proces vrolijk zingend en lachend naar de rechtbank begeven. Geen greintje spijt lijken ze te hebben op dat moment. In latere interviews, als ze al lang achter slot en grendel zitten en vrouwen van middelbare leeftijd zijn, vertellen ze dat ze ook tijdens het proces LSD bleven nemen. De enige reden waarom ze aan de doodstraf ontsnapten was omdat die werd opgeheven niet lang na hun veroordeling. De drie vrouwen die lijken in de loop der jaren wakker te zijn geworden, en beseffen maar al te goed wat ze hebben aangericht. Manson kraamt nog altijd dezelfde onzin uit als hij nog eens geïnterviewd wordt.

Read Full Post »

Luisteren of tegenspreken?

Een week of wat geleden ben ik verhuisd. Naar een doodgewone volkswijk in een deelgemeente van Gent. Mijn nieuwe buurman – die buschauffeur is –  begroette me met de woorden: “Ah, de nieuwe buurvrouw. Ewel, ik ben gene racist, maar ik ben blij dat je geen Turk bent”. Voor de rest een heel hartelijk welkom gekregen hoor, daar niet van. Ik weet nu al wie wie is in de straat. En in de zomer, als het warm is worden de stoelen buiten gezet, een flesje cava gekraakt of een bak bier gedeeld en wordt er onder buren gezellig gekeuveld. Ik mocht mezelf als uitgenodigd beschouwen. En toen buurman en buurvrouw zich nieuwsgierig toonden naar de kleine verbouwing die we lieten uitvoeren voor we het huis echt betrokken vroeg ik hen binnen om het resultaat te aanschouwen.

Mijn gedachten dwalen af en toe af naar mijn goede vriendin die met een Turkse man getrouwd is. Voor mij is het wel makkelijk natuurlijk, om die banale racistische opmerking te negeren en verder min of meer hartelijk te reageren. Alsof er niets aan de hand is. Omdat een goede buur beter is dan een verre vriend. Omdat je niet weet hoe lang je nog buren zult zijn en je natuurlijk geen zin hebt om vanaf dag 1 in de rol van outcast geduwd te worden.

Na de ongemeen harde schokgolf die de overwinning van Trump door de wereld joeg werd de blanke middenklasse in deze contreien nog eens opgeschud en moest de verkiezingsuitslag ten gronde geanalyseerd. Hoe was het mogelijk en patati en patata? Eén van de lessen die we moeten trekken blijkbaar is dat we moeten luisteren naar de verongelijkte witte arbeidersklasse die redelijk massaal voor Trump heeft gestemd. Daarnaast hebben ook de hogere (witte) inkomensklassen voor Trump gestemd (+/- de helft). Maar bij hen moeten we ons oor niet te luisteren leggen naar het schijnt. Klein detail: in de 2 laagste inkomensklassen stemden de minste mensen voor Trump. Voor de volledigheid: ik baseer mij op de exitpolls zoals ze door de NY Times gepubliceerd werden.

Op Vrij Nederland – een Nederlands weekblad voor witte hoogopgeleide mensen – werd een interview gepubliceerd met een Amerikaanse sociologe die ons vertelde dat we inderdaad moesten luisteren naar Trump-stemmers. Dat artikel waarin ze vertelde over haar ervaringen moest Nederlandse en Vlaamse middenklassers met een streepjestrui en een veel te dure fiets het gevoel geven dat ze ook daadwerkelijk met een werkloze arbeider in de rust belt hadden gepraat. En wat bleek? Die mensen zijn zo slecht nog niet. Ze schijten bovendien niet uit dwazigheid in hun eigen keuken of zo. Met een beetje goede wil zou je zelfs kunnen zeggen dat het mensen zijn zoals jij en ik. Met hopen en dromen en kleine kantjes. Wie had dat ooit kunnen denken zeg??

In 1991 – vlak na de eerste onverwachte en vrij verpletterende overwinning van het Vlaams Blok – heerste in Vlaanderen een beetje hetzelfde gevoel. Wie waren eigenlijk die kiezers die de traditionele partijen hadden durven opzadelen met een electorale kater? Er werden reportageploegen naar de Antwerpse Seefhoek gestuurd in de hoop de ziel van de foertstemmer te kunnen capteren en een oude man met een kapiteinspet op verklaarde zonder veel schroom voor de camera dat Hitler het allemaal nog niet zo slecht had gedaan.

Aha, hoor ik u al denken. Dat is hier voorzeker zo’n betoog van een politiek correcte adept van de linkse kerk die beweert dat al die proteststemmers van toen en nu vermaledijde racisten waren. Ewel, u hebt deels gelijk. Dat ik een poco ben is ongeveer algemeen geweten. Dat al die proteststemmers racisten zijn (of waren) is weer een andere zaak. De meeste onder hen zullen zich alvast niet zo identificeren. Een beetje zoals mijn nieuwbakken buurman eigenlijk, die geen racist is maar toch blij is dat hij niet naast een Turk woont. Waarmee je au fond natuurlijk wel een racistische uitspraak doet en een stem voor Trump of Dewinter nog altijd een impliciete goedkeuring is van een xenofoob en racistisch partijprogramma.

Wat me op dit moment stoort aan dit hele ‘we moeten luisteren naar de stem van de kiezer’ verhaal is de manier waarop de ontevredenheid van de white working class centraal wordt gesteld. We weten waarom die op Trump heeft gestemd. Een terecht gevoel van ontevredenheid met het huidige politieke beleid. Een politieke elitaire kaste die nog weinig voeling heeft met de gewone werkmens. De teloorgang van traditionele industrieën en jobs voor laaggeschoolde arbeiders. Weinig geloofwaardige alternatieven. Een demagoog die simpele oplossingen belooft voor complexe problemen. Het is allemaal zo moeilijk niet en het is ook al verschillende keren eerder met redelijk veel succes geprobeerd.

Maar de arbeidersklasse bestaat noch in de USA, noch in Europa enkel uit blanken. De mensen die het laagst van allemaal zijn opgeleid en die in de ongezondste en slechtst betaalde jobs terecht komen zijn van zeer gemengde afkomst. Iemand al horen zeggen dat we naar die mensen moeten luisteren? Ik dacht het niet.

In de nasleep van de Brexit steeg het aantal hate crimes tegenover buitenlanders (met name Polen) spectaculair. Dat gaat van beledigingen en bedreigingen tot mensen halfdood slaan omdat ze het lef hadden om op straat hun moedertaal te spreken. In de USA lopen de eerste meldingen van intimidatie tegenover minderheden uit naam van Trump ook binnen. Niemand die ik hoor zeggen dat we met die mensen in dialoog moeten gaan.

En laat ons wel wezen: we kennen de ontevreden onderbuik, of ze nu voor Trump stemmen of virulent een racistische karikatuur als Zwarte Piet verdedigen. Ze bevolken de commentaarsecties van de populaire kranten, ze zijn onze buren of onze collega’s. Het is de zatte nonkel Frans aan de feestdis op familiefeesten.

Wat mij betreft is de tijd van luisteren gedaan en de tijd van luid tegenspreken aangebroken.

Read Full Post »